Galeria - Dworek w Krzykawce

  Między Olkuszem a Sławkowem, znajduje się miejscowość Krzykawka. Mała to osada. Sołectwo należące do gminy Bolesław. Na jej terenie znajduje się obiekt niezwykłej urody – Staropolski Dworek. Trudno powiedzieć, kiedy dokładnie został zbudowany. Podczas analizy konserwatorskiej jaka została przeprowadzona przez Miejskie Biuro Projektów w Krakowie w 1979 roku (pod kierunkiem mgr inż. Arch. Marka Łukacza) została odkryta na belce stropowej w jednym z pomieszczeń data 1724 rok.

Wówczas był to dworek częściowo podpiwniczony, drewniany, potynkowany bez wschodniej przybudówki, nakryty dachem krakowskim. Forma budowli jest charakterystyczna nie tylko dla tego okresu, gdzie powstawały siedziby szlacheckie, ale i dla całego XVIII i pocz. XIX wieku, a mające swe źródło w przemianach polskiej architektury około połowy XVII wieku. W tym czasie wykształcają się rozwiązania przestrzenne siedzib ziemiańskich.

W połowie XVI wieku dobra Bolesławia, w skład których oprócz innych wsi wchodziła także Krzykawka, były własnością Mikołaja Grabki. W drugiej połowie XVI wieku nabył je Marcjan Chełmski. Dobra te znajdowały się w rękach rodziny Chełmskich do II połowy XVII wieku. Księgi Krakowskie grodzkie podają iż od XVIII wieku tereny bolesławskie a wraz z nimi i Krzykawka przeszły w posiadanie Jana Romiszewskiego. W 1756 roku, po śmierci Romiszewskiego dokonano podziału dóbr wsi Krzykawka, w której znajdował się dwór. W 1759 roku Józef Tomicki burgrabia zamku krakowskiego, kupuje w drodze kontraktu kupna – sprzedaży, wieś Krzykawkę, a rok później właścicielem Krzykawki zostaje Michał Tomicki, syn Józefa Tomickiego. Kolejnym właścicielem dworku, był Felicjan Łęski, który kupił dwór wraz ze wsią Krzykawka w 1802 roku, a w 1817 roku w drodze licytacji Krzykawkę nabył Józef Chodorowicz z żoną Marianną z Łęskich. Chodorowicz w 1818 roku zleca opisanie stanu teraźniejszego wsi Krzykawka.

Po śmierci Józefa Chodorowicza majątek przechodzi w ręce zięcia Chodorowicza Feliksa Goszczyńskiego. W 1905 roku majątek sprzedano Józefowi Zubrzyckiemu, który rozparcelował ziemię w 1913 roku za wykupem między chłopów. Dworek wraz z zabudowaniami gospodarskimi staje się własnością Karola Gaszyńskiego. Przed śmiercią Gaszyńscy przekazali majątek córce Marii, żonie Antoniego Boguckiego, senatora Rzeczypospolitej (kadencji 1931-1935). Z racji obowiązków Bogucki mieszkał w Warszawie. Państwo Boguccy przyjmowali tu znakomitych gości, wśród których był między innymi Stefan Bronisław Starzyński ( prezydent stołecznego miasta Warszawy od 1.VIII 1934 do wybuchu II wojny światowej i zajęcia stolicy przez najeźdźcę). Goście zjeżdżali do Krzykawki głównie latem. Dworek traktowano jako letnią rezydencję.

Podczas wojny z rozkazu okupanta Boguccy opuścili dworek i udali się do Wilkowa pod Krakowem do państwa Zubrzyckich, gdzie spędzili lata okupacji. Wówczas na krótko do dworku wprowadziła się Maria Płonowska, znakomita malarka Polska. Po ukończeniu Warszawskiej Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie i Ecole des Beaux – Arts w Paryżu osiadła na olkuskiej ziemi. Malowała pobliską Pustynię Błędowską oraz okolice Olkusza. W 1942 roku zamieszkał Niemiec Koldorfer z żoną i dwoma synami. Przebywali tu aż do zakończenia wojny zarządzając gospodarstwem w Krzykawce.

Po wojnie do dworku powróciła pani Bogucka i mieszkała tu do śmierci w maju 1950 roku. 10.XI.1950 roku dobra Boguckich przeszły na skarb państwa jako „Folwark Krzykawka”. Mieszkali tu kierownicy utworzonego gospodarstwa rolnego. Dworek powoli ulegał dewastacji. Z parku ocalały nieliczne drzewa, najstarsze to 300 – letnia lipa i 300 – letni dąb. Długo oczekiwany remont nastąpił w 1984 – 1989.

Obecnym właścicielem dworku jest Gmina Bolesław. W dworku mieści się filia Centrum Kultury im Marii Płonowskiej oraz filia Gminnej Biblioteki im. Waśniewskich w Bolesławiu. Organizowane są tutaj spotkania z młodzieżą, imprezy kulturalne, plenery plastyczne. W piwnicach znajduje się pracownia ceramiczna z nowoczesnym wyposażeniem, z której korzysta młodzież z okolicznych szkół oraz miłośnicy plastyki. Dworek w przeszłości był świadkiem wydarzeń z czasów powstania styczniowego. Na niedalekiej polanie odbyła się potyczka powstańców z wojskami carskimi, w której poległ płk. Francesco Nullo. Miejsce bitwy upamiętnia pomnik z tablicą, na której wypisane są nazwiska bohaterów powstania styczniowego. W dworku rokrocznie odbywają się uroczystości związane z bitwą z 1863 roku.